वृत्तसंस्था : गेल्या काही दिवसांपासून दिल्लीतील वातावरण गढूळ होत जातंय. वायू प्रदूषणामुळे नागरिक हैराण झाले असून खराब हवेमुळे येथील नागरिकांचं आरोग्य धोक्यात आलं आहे. याचपार्श्वभूमीवर केंद्राने स्थापन केलेल्या समितीने सोमवारी फेज्ड रिस्पॉन्स ॲक्शन प्लॅनच्या (जीआरएपी) तिसऱ्या टप्प्यांतर्गत प्रतिकूल हवामानामुळे हवेची गुणवत्ता ढासळल्याच्या पार्श्वभूमीवर अनेक निर्बंध लादले आहेत. सोमवारी दुपारी २ वाजता दिल्लीतील हवेचा दर्जा निर्देशांक (AQI)३६७ नोंदवला गेला. प्रतिकूल हवामानामुळे अनेकदा नोव्हेंबर ते जानेवारीपर्यंत हवेची गुणवत्ता खराब होते. अत्यंत कमी उंचीवर वाऱ्याचा वेग आणि प्रदूषकांचा संचय यासह अत्यंत प्रतिकूल हवामान परिस्थितीमुळे दिल्लीचा AQI उच्च पातळीवर पोहोचला आहे, असे टप्प्याटप्प्याने प्रतिसाद कृती योजनेवरील समितीचे उपाध्यक्ष यांनी अधिकृत आदेशात म्हटले आहे सुधारित GRP वेळापत्रकाचा तिसरा टप्पा संपूर्ण NCR मध्ये त्वरित प्रभावाने लागू करण्याचा निर्णय घेतला आहे. दिल्लीत आज सकाळी ७ वाजता AQI ३४५ ची नोंद झाली. मात्र त्यानंतरही आज संपूर्ण दिल्ली-एनसीआरमध्ये ग्रेप ३ लागू करण्यात आला.ग्रेप-३ लागू करण्यासाठी, AQI ४०० च्या जवळपास असणे आवश्यक आहे, परंतु यावेळी सर्वोच्च न्यायालयाच्या मागील सुनावणीत दिलेल्या सल्ल्यानुसार, ते केवळ ३५० वर लागू केले गेले आहे.
दिल्ली-एनसीआरमधील प्रदूषणाच्या वाढत्या पातळीच्या पार्श्वभूमीवर GRAP III (ग्रेड रिस्पॉन्स ॲक्शन प्लॅन) पुन्हा लागू करण्यात आला आहे. याअंतर्गत डिझेल मालाच्या वाहनांवर बंदी, बांधकाम आणि खोदकामावर बंदी, शाळांमध्ये हायब्रीड मोड यासह प्रदूषण रोखण्यासाठी कडक उपाययोजना करण्यात आल्या आहेत. राजधानीतील वाढत्या प्रदूषणामुळे संपूर्ण दिल्ली-एनसीआरमध्ये ग्रेप ३ लागू करण्यात आला आहे. त्यानंतर पाचवीपर्यंतच्या मुलांसाठी शाळांमध्ये हायब्रीड मोड लागू करण्यात आला आहे. पालक त्यांच्या मुलांसाठी शाळा किंवा ऑनलाइन वर्ग यापैकी एक निवडू शकतात.
Grap-३ अंतर्गत या कामांवर बंदी :
१. संपूर्ण एनसीआरमध्ये धूळ निर्माण करणाऱ्या आणि वायू प्रदूषण पसरवणाऱ्या C&D उपक्रमांवर कडक बंदी असेल.
२. बोरिंग आणि ड्रिलिंग ऑपरेशन्ससह खोदणे आणि भरण्यासाठी मातीकाम.
३. पाइलिंगचे काम, सर्व पाडण्याचे काम.
४. ओपन ट्रेंच सिस्टीमद्वारे सीवर लाइन, पाण्याच्या लाईन, ड्रेनेज आणि इलेक्ट्रिक केबल टाकणे इ.
५. विटांचे / दगडी बांधकाम.
६. वेल्डिंग आणि गॅस कटिंग काम, तथापि, MEP (यांत्रिक, इलेक्ट्रिकल आणि प्लंबिंग) कामांसाठी किरकोळ वेल्डिंग क्रियाकलापांना परवानगी दिली जाईल.
७. रस्ते बांधकाम उपक्रम आणि मुख्य दुरुस्ती.
८. सिमेंट, फ्लाय-एश, वीट, वाळू, दगड इ. धूळ निर्माण करणारी सामग्री प्रकल्प साइटच्या आत आणि बाहेर कुठेही हस्तांतरित करणे, लोड करणे / उतरवणे.
९. कच्चा रस्त्यावर बांधकाम साहित्य वाहून नेणाऱ्या वाहनांची ये-जा.
१०. उद्ध्वस्त कचऱ्याची कोणतीही वाहतूक.
Grap-३ अंतर्गत नवीन नियम :
१. BS-3 किंवा त्याहून कमी दर्जाची मध्यम वस्तूंची वाहने (MGV) यापुढे दिल्लीत धावू शकणार नाहीत. जीवनावश्यक वस्तूंची वाहतूक करणाऱ्या MGV ला यातून सूट देण्यात आली आहे.
२. दिल्लीबाहेर नोंदणीकृत बीएस-३ आणि त्याखालील मध्यम मालवाहकांना दिल्लीत प्रवेश दिला जाणार नाही. जीवनावश्यक वस्तूंची वाहतूक करणाऱ्या वाहनांचा यात समावेश नाही.
३. एनसीआरमधून येणाऱ्या आंतरराज्यीय बसेसना दिल्लीत प्रवेश दिला जाणार नाही. इलेक्ट्रिक बसेस, सीएनजी बसेस आणि बीएस-6 डिझेल बसेसना यातून सूट देण्यात आली आहे. तसेच, ऑल इंडिया टुरिस्ट परमिट असलेल्या बसेस आणि टेम्पो ट्रॅव्हल्सनाही सूट देण्यात आली आहे.
